Gülşehir'den Genel Görünüm
lçenin ne zaman ve kimler tarafından kurulduğuna dair elde kesin belgeler bulunmamaktadır.
İlçe merkezinin kuzeyine düşen Civelek Köyü mağarasında bulunan vazolar ve küpler ilçe tarihinin M.Ö.7500-8000 Yıllarına kadar uzandığını gösterir. M.Ö.3000-2000 Yıllarında bu bölgede hüküm süren Hitit uygarlığına ait eserler ilçemizdeki büyük kale ve küçük kale mevkiileri, Ovaören (sivasa) ve Gökçetoprak köyünde hala gezilebilir durumdadır. Frigyalılar M.Ö.900-800 yıllarında Kapadokya ya saldırarak egemenlikleri altına almışlardır. Gülşehirde bu saldırılardan etkilenmiştir. Frigyalılardan sonra bölgeye Lidyalılar, Medler, Kimmerler, Helenler, Romalılar, Bizanslılar, Araplar, İranlılar yüzyıllar boyu hüküm sürmüşlerdir.Bizanslılar döneminde ilçenin isminin Zoropassos olduğu tesbit edilmiştir. Gülşehir M.S. 3 ila 8. Yüzyıllar arasında Kapadokyanın dini başkenti olarak kalmış ancak, Açıksaray rahiplerinin 8. YY. sonunda başlayan kiliselere resim yapma akımını kabul etmemeleri üzerine bu ünvanı kaybetmiştir.1071 Yılındaki Malazgirt Zaferinden sonra Kapadokya Selçuklu Türklerinin hakimiyeti altına girmiş ve ilçenin Zoropassos olarak anılan ismi de Arapsun olarak değiştirilmiştir.14.Yüzyılın tamamıyla 15. Yüzyılın ilkyarısında Anadolunun belli başlı ilim merkezleri başında yer alan ilçe 1212 yılında Mengücükoğulları hakimiyeti altına girmiştir. Aynı yüzyıl içerisinde Anadolu Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat burasını ülkesi hudutları içerisine katmış ve adınıda GÜLŞEHİR olarak değiştirilmiştir. Gülşehir gerçek manadaki gelişimini Osmanlılar zamanında 1. Abdulhamidin sadrazamlarından Karavezir Seyit Mehmet Paşanın memleketine olan düşkünlüğü ve yaptığı yatırımlar ile gerçekleştirmiştir. İlçe o zamana kadar Uçhisar Kasabasına bağlı bir köy iken kaza olmuş, aynı devirde Seyit Mehmet Paşa tarafından 6 çeşme, 1 camii, 1 mektep, 1 medrese, 1 kütüphane, 1 han ve 1 hamam yaptırmıştır. Karavezir Seyit Mehmet Paşanın ölümünden sonra ilçe yeniden Arapsun olarak anılmaya başlanmış ancak, 1947 yılında Bakanlar Kurulu Kararı ile resmen GÜLŞEHİR olarak tescil edilmiş ve 1954 yılında da İlçelik ünvanını almıştır. İç Anadolu Bölgesinin orta kısmında yer alır. Nevşehir iline bağlı bir ilçe olup Nevşehiri Hacıbektaş, Kırşehir ve Ankaraya bağlayan yol üzerinde kurulmuştur. Arıca Avanos ilçesinin de Hacıbektaş ve Kırşehir irtibatı da ilçemizden geçen karayolu ile sağlanmaktadır. SINIRLARI : Batıda Aksaray ili Ortaköy ilçesi, güneydoğusunda Nevşehir İl merkezi, Doğusunda Avanos ilçesi, kuzeyinde de Mucur ve Hacıbektaş ilçeleri bulunmaktadır.Gülşehir ilçesinin denizden yüksekliği 885 metre olup, yüzölçmü 931 km2 dir. Nevşehir'e 19, Avanos'a 24, Derinkuyu'ya 50, Hacıbekta'şa 26, Kozaklı'ya 73, Ürgüp'e 35, Acıgöl'e 40 km mesafede bulunmaktadır. İlçede tabii göl olmayıp başlıca akarsu Kızılırmaktır. Bunun dışında dere ve çay kategorisinde birkaç akarsu mevcuttur. Bölükören ve Yalıntaş köylerinde birer sulama göleti bulunmaktadır. Hırka dağının eteklerindeki koruluklar ile son yıllarda gerçekleştirilen Eskiyaylacık köyü orman sahası en önemli ağaçlık bölgeleridir. Alemli ve Dadağı köylerinin bir kısmı da orman sahası içerisindedir. Gümüşyazı köyünde de bir orman oluşturulabilmek amacıyla çalışmalar devam etmektedir. İlçeye genel olarak bakıldığında Nevşehirin en yeşil bölgelerinden birisi olduğu söylenilebilir.
